Thun-Wappen in St. Romedius (c) dege

ALTTIROLER NAMEN WANDERN

Georg Dekas
|
2. Februar 2023

Die sprachliche Dreifaltigkeit Tirols zeigt sich auch in der natürlichen Wanderung von Welschtiroler Familiennamen ins Etschtal und umgekehrt von Deutschen Familiennamen ins Welschtirol.

Hier eine kleine Moment- Aufnahme, der dem Südtiroler Bewusstsein vor Augen führen kann, dass vor der politisch forcierten italienischen Einwanderung der Mussolini- und Nachkriegszeit ältere Wurzeln des Zusammenlebens lebendig sind.

Note: Der Begriff «welsch» wird hier durchaus wertneutral als (kürzeres) Synonym für Italienisch verwendet, so wie es in der Schweiz für französisch üblich ist.

 

Von Welschtirol/Nonsberg 

 

=> nach Lana (Aufzählung aus dem Gedächtnis)

… Andreatta, Andreis, Arquin, Anselmi, Battocletti, Bernardi, Bertoldi, Bertoli, Bonell, Caldonazzi, Campestrini, Carli, Carrotta (?), Dalla Rosa, Dall’O (?), Dechristan, Defranceschi, De Zordo, Dissertori, Franko, Genetti, Leonardelli, Lorenzetti, Molino (?), Margesin (urspr. Marchesini), Menghin (Menghini), Moranduzzo, Mores, Monauni, Olivieri, Pedrotti, Piazzi, Sebastiani, Seppi, Settari, Strada (?), Tavernini, Zadra, Zanette, Zeni, Zorzi, Zuech, Zuegg …

(Nachtrag) Casatta, Flaim, Felicetti, Franzoi, Nicolussi

 

=> nach Dorf Tirol (Friedhofsbesuch)

… Brida, Andreatta …

 

=> nach Meran (geläufige Namen, Aufzählung aus dem Gedächtnis)

… Agostini, Angeli, Armanini, Baldessarelli, Benedetti, Bernabè, Biasi, Bortolotti, Brugnara, Caser, Covi, Daprà, De Bertol, Deflorian, Delago, Dell’Antonio, Delugan, Detomas, Endrizzi, Fontana, Frasnelli, Gilli, Giovanelli, Girardi, Gobbi, Marchetti, Marchi, Marini, Mattivi, Mattuzzi, Morandi, Pellizzoni, Recla, Rizzi, Sala, Seppi, Settari, Stenico, Tomio, Thurin, Zadra, Zanon, Zorzi, Zulian, u.v.a.

 

=> nach Bozen/Überetsch/Unterland (kleine Auswahl nach Gedächtnis)

Andreatta, Angeli, Baldo, Ballarini, Barbacovi, Bazzanella, Betta, Biasion, Brida, Cassar, Dallago, Dalvai, Debiasi, De Cassar, Degasperi, Defranceschi, Delago, Dellai, Dellasega, Demattio, Di Pauli, Disertori, Eccel, Eccher, Endrizzi, Fedrizzi, Ferrari, Franceschini, Gamberoni, Gaspari, Gasparetti, Gasperini, Gelmi, Gilli, Giovanelli, Giovannini, Giuliani, Gottardi, Grandi, Jordan (Giordano) , Lutteri, v. Lutterotti, Maffei, Margoni, Micheli, Miori, Mutinelli, Pan, Pedroni, Pomella, v. Riccabona, v. Rosmini, Sangiorgi, Sanoll, Santa, Sartori, v. Stefenelli,  Tait, Telch (Telchini), Toldo, v. Thun (Tuenno), Vanzo, Visintainer, Voltolini, Zuandel, Zucal Zulian, Zuenelli, u.v.a

 

***

 

Obacht! Jetzt gehts systematisch zu.

Habe alle welschen Namen herausgeklaubt aus dem Meraner Adressbuch von 1894 (5. Auflage) digitalisiert von der Tessmann.

[Adressbuch des Kurortes Meran (Meran, Obermais, Untermais, Gratsch), sowie der Gemeinden des politischen Bezirkes Meran, Meran, F.W. Ellmenreichs Verlag, 1894]

Aus dem Häuser-Verzeichnis des Meraner Adressbuchs 1894 – Hausbesitzer mit welschen Namen – sehr interessant!

 

Obermais 1894

Gilmozzi, Pan, v. Giovanelli, v. Marchetti, Boscarolli, Indra,

Fioravante Libardi, Weißplatterhof am Fragsburger Weg

Angelo Rossatti, Stegerhof am Fragsburger Weg

 

Untermais 1894

Abraham Tavonatti, Sinichwirth Reichsstraße 2

Maria u. Andre Inama, Lochbaur

Jos. Bertolini Fischwirth, Reichsstraße

Jakob Covi, Oberwirth Reichsstraße

Bertagnolli Ww.

Scattolini

Giovannini

Pederiva (ladinisch!)

 

In Algund/Plars kein einziger w. N.

 

Burgstall 1894

Lahnhof Dr. Ferdinand Elena,

Adami, Casagranda, Fachinelli, Carli, Frizzi, Sebastiani,

 

Gargazon 1894

Graiff, Tovazzi,

Berger Scipione Ritter von Maffei in Rumo auf dem Nonsberg

Sandri

Cajetan Angeli, k.k. Landesgerichtsrath zu Bozen

Etschmann, Anton Bertoldi

 

Gratsch, Hafling, Kuens kein w. N.

 

Marling 1894

Bombieri, Garberini,

Mitterterz: Peter Franco, Maurbauer

Dorfterz:  Margesin

 

Tscherms 1894

Krenzlhof Elise Baronin Giovanelli

Bamlechen   «      «     «

 

Naturns 1894

Käfersberg, Josef Zögg (Abform von Zuech)

 

Partschins 1894

Hochhuben, Elise Baronin Giovanelli

Stachelburgansitz «         «

 

Plaus, Töll, Riffian k. w. N.

 

Schenna 1894

Schmiedhaus, Maria Dapra

Unterhaser/Berg, Fr. Boscarolli

 

Dorf Tirol 1894

Platterhof Elise Baronin Giovanelli

Schloss Auer      «        «     «

Dorfmühle Johann Settari

 

Vöran k. w. N.

 

***

 

Und jetzt alle welschen Namen aus dem Namensverzeichnis Meran 1894!

 

D’ Amico

Andreis

Anzoletti

Apoloni

Arquin

Badini, Conte

Baither

v. Ballarini

Balma

Bandel

Basevi

Battocletti

Battisti

Belotti

Bernabé

Bernardi

Bertagnoli

Bertagnolli

Bertignol

Bertoldi

Bertolini

Bertolli

Biasi

Bologna

Bombieri

Bortolotti

Boscarolli (Schloss Rametz!)

Boschetto

Brachetti

Brida

Brunelli

Cainelli

Caldera

Campi

Capra

Carda

Carli

Carozzi

Ceschi, Freiherr di Santa Croce

Christiani (Maurer)

Christin

Coletti

Consolini (Kleidermacherin)

Coradazzi (Schuhmacher)

Cretti

Curti

Dallago

Debiasi

Dechristin

Degaspri

Dekas Math., Mühlenbauer, II. Naifthalstraße 229 (mein Uropa!)

Dekristophoro

Dellazena

De Metz

De Pieri

Defalla

Dona

Eccli

Endrizzi

Fabrello (Maurer)

Filippi

Fontana (Maurer)

Fracaro (4x)

Frasnelli Geremia, Scherenschleifer, Hallergasse

Garberina Jos. Tagelöhner Berglauben

Giampietro, Carlo de, Kleidermacher

Gilli Alois Südfrüchtenhandlung

Gilmozzi

Giovanelli Baronin Elis. v., I. Sandplatz 2, «Kalmünz»

Giovanini Cel. Techniker und Bauunternehmer

Girardi

Gius

Gobbi

Granel Anton, Friseur

Grossi Frau Anna Bräuhäuslgasse 130, Villa Grossi

Inama

Indra Alois Hafnermeister Lazagsteig 183

Insam Jos. (vulgo Grödner Sepp)

Ischia Ferd. Barbier und Friseur

Kasal, Frau Maria, Büglerin

Lanzinger Ignaz

Larghier Seb.

Lenzi Samuel Tischlergehilfe

Leonardelli

Libardi

Liberi

Magnago Wwe. Maria, Wäscherin

Mallinari

Marcadella

Marchett

Marchetti

Marinelli

Markio Balthasar

Maroni Camillo, Taglöhner

Mazza

Michelon

Monsorno Georg

Morandi (4x)

Muraro

Ossanna

Pan Robert, Apotheke zu St. Georg

Pasqualini Arthur. Schuhmacher

Perger Hermann Friseur

Pontalti

Prez zu Prezenburg, Wwe. Antonie, v. (wahrschnl. von Brez, Nonsberg)

Recla Bernardo, Schuhmacher

Ritz Anna, Oebstlerin

Rizzi Silv., Maler und Lackierer

Rodi

Romani Giovanni, Barbier und Friseur

Rossatti Angelo, Steger

Rossi

Rossini

Sala Heinrich, Schuhmacher

Santoni

Sartori

Sassella

Scala

Scarpatetti

Scattolini

Segatta

Seppi Franz, Maurer

Settari

Sgarizolla Frau Anna, Abreiberin

Sommariva Gust.

Stanchina Otto, Anstreichergehilfe (? Slawe?)

Stefenelli, v.

Taitl Hans

Tartarotti

Tavonatti Abraham

Tecini

Thun Gräfin Silvie

Tomasini Valentin, Obsthändler

Tomazzolli Filomena, Kleidergeschäft

Tonini, Valentin, Kleidermacher (Geborener Salurner, sagt Pokorny)

Valduga, Clem. Maschinenführer der Bozen-Meraner Bahn

Vanso Vigil (vulgo Prieth) Schuhmacher

Vanzetta Jakob Maurer

Vesco Ernst

Vettorazzi

Vian Www. Ursula, Wäscherin

Vitti Joh., Maurer

Vittori Jos. Stadtarbeiter

Wanzo Cölestin, Spengler

Zanetta Angelo, Regenschirm-Fabrikant

Zanini Vigil, k.k. Postconducteur

Zanon, Jos. Maurer

Zattoni, Anton

Zoccolo Louise

Zorzi Simon, Steinmetz

Zuchelli Anton

 

***

 

Noch viel mehr als heute hat es früher eine Wanderung von Deutschen nach Welschtirol gegeben. Dabei hat es eine ähnlich starke ‚Integration‘ der Aussprache gegeben wie heroben.

 

Von Deutsch- nach Welschtirol

Caser (Kaser), Comper, Comperini (Gamper), Cosser (Gasser), Eccher (Egger), Groff (Graf), Mosèr (Moser), Ghezzer, Gheser (Geiser), Gretter (Greiter), De Widmann, Largher (Larcher), March, Merz, Merler, Mosna, Oberosler (Oberhasler), Pacher, Pancher (Bacher), Piffer (Pfeifer), Prantil (Prantl), Stinghel, uva.

 

 

Eine alte Zeitungs-Quelle (DER BOTE FÜR TIROL 15.11.1866, Autor Christian Schneller) erkennt folgende deutschstämmige Namen in Welschtirol:

 

Aus den Wählerlisten von 1862 in Trient

Altemburgher, Bachmann, Baibel (Waibl), Beber (Weber), Campregher, Cloch, Dangl, Eberle, Eccher, Echnauser, Egenter, Feldegger, Folgeraiter, Franch, Fuchs, Gabloner, Garbari (Gärber), Ghezzer, Gottardi, Graffer, Grezler, Hafner, Hallier, Hartmann, Hoffer, Kaiser, Kargrubcr, Ketmajer, Kofler, Larcher, Lenzi, Lubich, Luhn, Majer, Malfersteiner, Moar (Mayr), Montel, Moser, Oberauch, Oberziner, Osler (Hasler), Paor (Bauer), Perembruner, Pergmann, Permer, Piffer, Proch, Pruner, Puecher, Rungg, Rufinatscher, Rutte, Schmalz, Schweitzer, Specher, Suster, Sicher, Steinmann, Stenghel, Toller (Thaler), Tamerle, Tschiderer, Waldhart, Wolchenstain (sic!), Uber (Huber), Uperbacher, Varner, Veber, Venzel, Visintainer (deutsches Analogon zum ital. Vicentini), Weber, Ziller, Zippel u.s.w.

 

Aus den Wählerlisten 1862 von Rovereto

Angheben (Am Eben), Balter (Walter), Birti (Wirth), Bisoffi (Bischof), Candlpergher, Cofler, Eberle, Eccher, For (Fuchs), Giongo (Jung), Halbherr, Hiermer, Jacob, Jöchler, Kalchsmidt, Kellersperg, Keppel, Lange, Leitempergher, Lenzi, Lindegg, Lordschneider, Lutteri, Mann, Mosele, Musner, Noriller, Oberbizer (Oberwieser), Pergher, Pernecher, Pinter, Pischl, Plancher, Probizer (Pro-wieser), Pross (Prasch?), Reiterer, Robatscher, Roner, Ruele, Runcher, Saffer (Schaffer), Schalch, Schrott, Schmalzi (Schmalz), Soster (Schuster), Stocker, Svam (Schwamm), Trenner, Untersteiner, Valter, Valzolgher, Valtiner, Vender, Wenter, Zencher, Zinoner u. s. w.

Aktuelle Nachträge

Erlicher (in Coredo)

Welponer (Suganertal)

Teilen
WordPress Cookie Hinweis von Real Cookie Banner